Fljótandi samfélag
Ég hvíli djúpt inni í sjálfri mér, í myrkri en samt birtu, ég flýt í þyngdarleysi vatnsins, sífellt slakari meðan ég heyri bresta í hnakkanum þegar spennan vætlar úr honum; ég sekk dýpra inn í vitund mína, lengra og dýpra þangað til ég veit varla af sjálfri mér. Mjúkar hendur grípa í mig, nudda fætur og hendur, einhver tekur mig í faðm sér þar sem ég hvíli eins og ungbarn í móðurfaðmi. Þegar ég er vakin upp úr slökuninni er það gert gætilega, ég er dregin upp að sundlaugarbakkanum og snert varfærnislega meðan ég kem aftur til sjálfrar mín, þung af velsæld sem ég vissi ekki að ég ætti til svona djúpt innra með mér. Þannig er upplifun mín af flotþerapíu.
Flot, sem slíkt, má rekja aftur til 1950 þegar Bandaríkjamaðurinn John C. Lilly, sérfræðingur í tauga- og heilavísindum, bjó til flottanka eftir að hafa gert rannsóknir á áhrifunum sem flotið hafði á manneskju. Flotið dregur úr kvíða og stuðlar að mikilli djúpslökun meðan stoðkerfið og liðirnir mýkjast upp í þyngdarleysinu, heilahvelin hvíla í harmóníu og vitundin fær að hvíla, svo fátt eitt sé nefnt.
Nú eru liðin sjö ár síðan ég prófaði flothettu í fyrsta skipti. Ég man eftir að hafa handfjatlað gripinn forvitin, þetta var eitthvað svo nýtt og um leið svo spennandi að prófa. Ég fór því á rólegum tíma í Vesturbæjarlaugina og flaut í fyrsta sinn en man að ég var meðvituð um augnaráð þeirra fáu hræðna sem voru í sundlauginni. Búnaðurinn, hettan og hnjáhlífarnar vöktu forvitni þeirra, þá hafði enginn séð þetta áður.
Nú er flot svo almennt á Íslandi að vinkonur mínar tilkynna reglulega að þær séu á leiðinni í flot, sumar eiga flothettu, aðrar ekki, en flestar hafa prófað. Hjá einhverjum er flotið orðið hluti af rútínunni – eða öllu heldur lífsstílnum. Þær skreppa í jóga og flot. Einhvern tímann byrjaði jóga að verða til og þróast út í lífsstíl. Og einhvern tímann, á óljósum tímapunkti, varð til hugmynd um flot sem er nú orðið fastur liður í lífi margra. Síðustu árin hefur hönnuðurinn og jógakennarinn Unnur Valdís Kristjánsdóttir unnið stöðugt að því að innleiða flot í menningu Íslendinga; kynna það, þróa, stuðla að sem lífsstíl og hanna bæði búnað, flothettuna, og nám í flotþerapíu til að auka veg þess.
„Af hverju erum við ekki alþjóðleg miðstöð fyrir vatnsmeðferðir?“ spyr konan sem hefur lagt grunninn að flotþerapíunni, eins konar vatnsmeðferð á dýpri forsendum en flotið eitt. Út frá þeirri meðferð hefur námið þróast og þaðan útskrifast nú flotþerapistar. Þegar Unnur hafði hannað flothettuna og skapað samflotið fæddist löngun til að leiða fólk dýpra inn í þessa upplifun. Hún ákvað að hanna áðurnefnt nám, því svo mikill tími fór í að veita upplýsingar um flot og hvernig því skyldi hagað. Námið átti eftir að fæða af sér ennþá stærra samfélag.
Unnur Valdís fékk hugmyndina að hönnun flothettunnar út frá löngun til að vinna með það sem að hennar mati voru vannýtt verðmæti: vatnið og baðmenning Íslands. Flothettan er alfarið hennar hugmynd, sérstakur búnaður með höfuðstuðningi. Hún vildi vinna með það sem landinn býr yfir og þekkir mjög vel. Nefnilega vatnsmenningu.
„Á Íslandi erum við öll sérfræðingar í vatni. Við bara föttum það ekki, því okkur finnst það svo sjálfsagt. Svo hittir maður fólk í útlöndum sem fer í sund tvisvar á ári! En ég hef líka svo mikinn áhuga á að vinna með andlega heilsu, upplifanir og það sem gerir okkur gott,“ segir hún.
Í upphafi voru það aðeins nokkrar hræður sem byrjuðu í floti. En síðan var stofnað til hóptíma og þannig varð smám saman til samfélag, litlir hópar fólks hér og þar, fólk sem hittist til að fljóta saman. Til að byrja með mætti fólk í fljótandi hugleiðslu í lítilli heilsulind en fljótlega færðist iðkunin út í almennar sundlaugar og þannig varð til fyrirbærið samflot – en það er heiti yfir flot þar sem fólk kemur saman í almenningssundlaugum til að fljóta; heiti sem margir eru orðnir meðvitaðir um, rétt eins og nýyrðið flothetta. Í dag tíðkast samflot í átján sundlaugum víðs vegar um landið, notaleg samfélög á víð og dreif.
Unnur Valdís leggur sig fram um að vera skapandi í vinnu sinni með vatnið, trú áherslu sinni á að vinna með það sem hún þekkir vel. Í rauninni þykir henni skrýtið að ekki skuli fleiri vinna með möguleika vatnsins sem við eigum svo mikið af.
Samfélag flotsins, sem sprottið hefur upp úr íslenskri hönnun, er nú að verða nokkuð alþjóðlegt. Hingað kemur fólk frá ýmsum löndum, einhverjir alla leiðina frá Ástralíu, til að læra flotþerapíu og miðla síðan kunnáttunni áfram í landi sínu. Flotið er skapandi og skemmtileg viðbót í baðmenningu þjóðarinnar; í boði eru alls kyns viðburðir, kakóserimóníur, tónheilun með floti, fljótandi tónleikar og ekki er óalgengt að haldinn sé viðburður í sveitalaugum um helgar þar sem fólk flýtur saman, gjarnan kallað heilsudjamm. Sumir fara í heilsudjamm um helgar! Þannig stuðlar flotið að aukinni baðmenningu landans – sem átti eitt sinn sína baðstofumenningu. Varan ein, flothettan, hefur ekki aðeins fætt af sér samfélag heldur kúltúr.